Του Αλέξανδρου Καλλέργη

Σίγουρα ήταν μια ενδιαφέρουσα και ευχάριστη εξέλιξη αν και κανείς δεν θα μπορούσε να την χαρακτηρίσει έκπληξη. Ο Γάλλος υπουργός Παιδείας, Μπλανκέ, έχει ένα όραμα, μεταξύ άλλων: «Να αξιοποιηθούν περισσότερο τα αρχαία ελληνικά στα σχολεία. Απ’ αυτά (πρόσθεσε και τα λατινικά) κατάγεται ο πολιτισμός μας», δήλωσε στην Le Monde.

Γιατί δεν θα πρέπει να προκαλεί έκπληξη; Γιατί πολύ απλά στην Ευρώπη αλλά και σε όλο τον κόσμο καθίσταται σαφές πως η μελέτη των αρχαίων ελληνικών δεν συνδέει απλά τον παγκόσμιο πολιτισμό με το παρελθόν αλλά διευρύνει και το μέλλον του. Κυρίως το δεύτερο για να είμαστε ακριβείς. Δεν έπαθαν όλοι… παρελθοντολαγνεία. Απλά συνειδητοποίησαν ότι μπροστά τους εδώ και χιλιάδες χρόνια υπάρχει είναι υπερόπλο που ανοίγει τις πύλες του μέλλοντος. Θα επανέλθουμε σε αυτό όμως. Γιατί δεν προκαλεί έκπληξη η θέση του Γάλλου Υπουργού; Διότι λίγο καιρό νωρίτερα, την εγγραφή των αρχαίων ελληνικών και των λατινικών στον κατάλογο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ουνέσκο ζήτησε μια γαλλική ένωση, κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου στο οποίο συμμετείχε και ο υπουργός Παιδείας της Γαλλίας. «Θεωρήσαμε απαραίτητο να διαφυλάξουμε τη διδασκαλία των λατινικών και των (αρχαίων) ελληνικών, που είναι οι βάσεις της γαλλικής γλώσσας και της ευρωπαϊκής ιστορίας», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο καθηγητής αρχαιολογίας Βενσάν Μερκενμπρέκ, ο πρόεδρος της ένωσης Human-Hist.

Ας δούμε όμως τι σημαίνει ελληνική γλώσσα και γιατί αποτελεί (όσο υπερβολικό και αν ακούγεται) υπερόπλο ανάπτυξης, πολιτισμού και αστείρευτης γνώσης. Ίσως να έχετε ακούσει ή διαβάσει πως η Αγγλική γλώσσα έχει 490.000 λέξεις από τις οποίες 41.615 λέξεις (οι οφθαλμοφανείς μόνο) είναι από την Ελληνική γλώσσα!

Σχετική αναφορά υπάρχει στο βιβλίο Γκίνες. Όμως είναι κάτι (πολύ περισσότερο) από αυτό. Στη γλώσσα έχουμε το σημαίνον (την λέξη) και το σημαινόμενο (την έννοια). Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς αντίθετα με τις άλλες γλώσσες το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα. Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το μάτι ear και το αυτί eye και από την στιγμή που το συμφωνήσουμε να ισχύει. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Γι’ αυτό το λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν «εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σημειολογικές» γλώσσες.

Όλα αυτά είναι πολύ ενδιαφέροντα και σημαντικά αλλά δεν εξηγούν σε βάθος αυτή την «ασφυκτική αγάπη» προς την ελληνική γλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό κατ΄ επέκταση, όσων διαχειρίζονται το μέλλον του κόσμου μας. Ίσως η απάντηση να μην βρίσκεται στο… βάθος των αρχαιολογικών ανακαλύψεων αλλά ψηλά εκεί όπου φτάνει το βλέμμα των ανθρώπων (από το άνω θρώσκω, κοιτάω ψηλά).

Οι αστροφυσικοί του πλανήτη τείνουν να συμφωνήσουν ότι αν συναντηθούμε κάποια στιγμή με έναν ανώτερο εξωγήινο πολιτισμό η γλώσσα που θα χρησιμοποιήσουμε για να επικοινωνήσουμε, είναι αυτή των μαθηματικών. Υπάρχει άραγε γλώσσα που έχει μαθηματική δομή στον πλανήτη γη; Αυτό το έχει ήδη απαντήσει ο… Μπιλ Γκέιτς. Είπε δηλαδή ότι η Ελληνική με την μαθηματική δομή της είναι η γλώσσα της πληροφορικής και της νέας γενιάς των εξελιγμένων υπολογιστών, διότι μόνο σ’ αυτήν δεν υπάρχουν όρια. Δηλαδή η γλώσσα που δημιουργήθηκε χιλιάδες χρόνια πριν, σε μια εποχή που το μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπων ζούσε σε σπηλιές ή σκηνές και ήταν τροφοσυλλέκτες, είναι αυτή που θα μας οδηγήσει στο μέλλον μέσω της τεχνολογίας; Είναι αυτή που θα μας επιτρέψει να επικοινωνήσουμε με πολιτισμούς, χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια πιο εξελιγμένους, όποτε αυτό συμβεί; Αυτή είναι μια καλή βάση συζήτησης και προβληματισμού…